Παλιά Λεύκη

Η Λεύκη είναι ένα μικρό αλλά κατοικημένο χωριό χτισμένο στους πρόποδες του όρους Ψαλίδα. Το εγκαταλελειμμένο αυτό χωριό είναι χτισμένο ανάμεσα σε δύο ρέματα, πάνω από την κατοικημένη Λεύκη Καστοριάς. Φθάνοντας αντικρίζει κανείς ένα χωριό το οποίο μέσα στον χρόνο δεν επηρεάστηκε καθόλου από τον άνθρωπο αλλά αποκλειστικά από τα στοιχεία της φύσης. Λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα βρίσκεται και η Νέα Λεύκη που είναι ένα κομμάτι -συνοικία- στους Μανιάκους Καστοριάς. Τα ερείπια του παλιού χωριού βρίσκονται πάνω από την κατοικημένη Λεύκη. Πρόκειται για το ίδιο χωριό και φέρει την ίδια ονομασία. Η πρόχειρη προφορική ιστορία που ακούσαμε για τα ερείπια της Λεύκης λέει πως δεν ήταν κάποια αιφνίδια ή συγκεκριμένη πολιτικο-κοινωνικο-εθνικο-θρησκευτική αιτία που οδήγησε στην ερήμωση, αλλά, η με τον καιρό μεταφορά του χωριού προς τα κάτω. Οι πιο ευκατάστατοι κάτοικοι άρχισαν να χτίζουν με τον καιρό τα σπίτια τους πιο χαμηλά. Εκεί που βρίσκεται δηλαδή η σημερινή Λεύκη. Έτσι με τον καιρό, όλοι άρχισαν να θεωρούν καλύτερη εκείνη την περιοχή και σιγά-σιγά εγκατέλειψαν πλήρως την παλαιά τοποθεσία. Πιθανότατα σε αυτό να έπαιξε ρόλο τόσο η μορφολογία (χτισμένο δίπλα σε ρέματα) όσο και η σύσταση (σαθρότητα) του εδάφους, σε εκείνο το σημείο.

Κάποια κτίσματα σώζονται σε σχετικά καλύτερη κατάσταση από κάποια άλλα, τα οποία έχουν γίνει ένα με την βλάστηση. Κάποια έχουν γίνει ένα με το χώμα, κάτι το οποίο οφείλεται στην χρησιμοποίηση του πλίθου (χώμα με άχυρα) ως κύριο δομικό υλικό. Μονάχα οι δύο εκκλησίες είναι αυτές που έχουν ανακαινισθεί και συντηρηθεί τα τελευταία χρόνια.