Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Κ.Π.Ε.)

Το Κέντρο Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία (Κ.Ε.ΠΕ.Α.)/Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Κ.Π.Ε.) Καστοριάς ιδρύθηκε το 1995 (ΥΑ Γ2/3219/1995, ΦΕΚ 451/23-05-1995, τ. Β), στελεχώθηκε το 1996 και από το 1997 λειτουργεί βάσει προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και του Δήμου Καστοριάς.
Βασική επιδίωξη της ίδρυσης και λειτουργίας του Κ.Ε.ΠΕ.Α./Κ.Π.Ε. Καστοριάς είναι η ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση των μαθητών/τριών, των εκπαιδευτικών και της τοπικής κοινωνίας σε θέματα περιβαλλοντικής πρακτικής, ώστε να αναπτυχθούν γνώσεις, στάσεις και συμπεριφορές που θα συμβάλλουν στην προστασία της οικολογικής ισορροπίας, στην ποιότητα ζωής και στη βιώσιμη ανάπτυξη.
Το Κ.Ε.ΠΕ.Α./Κ.Π.Ε. Καστοριάς στελεχώνουν εκπαιδευτικοί Α΄/θμιας και Β΄/θμιας Εκπαίδευσης, που αποσπώνται με απόφαση του/της Περιφερειακού/ής Διευθυντή/ντριας Α΄/θμιας και Β΄/θμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Μακεδονίας, ενώ η λειτουργία του χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους, με ενδιάμεσο φορέα το Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης (Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ.).
Οι κτηριακές εγκαταστάσεις του Κ.Ε.ΠΕ.Α./Κ.Π.Ε. Καστοριάς (κεντρικό κτήριο & ξενώνας για τη φιλοξενία μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών) παραχωρήθηκαν με διαδοχικές αποφάσεις από τον Δήμο Καστοριάς. Από το 2005, το Κ.Ε.ΠΕ.Α./Κ.Π.Ε. στεγάζεται στο Περιβαλλοντικό Πάρκο του Δήμου Καστοριάς, στη νοτιοδυτική όχθη της Λίμνης της Καστοριάς.
Για την επίτευξη των στόχων του, το Κ.Ε.ΠΕ.Α./Κ.Π.Ε. Καστοριάς:

• υλοποιεί προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, ημερήσιας και τριήμερης διάρκειας, με μαθητικές ομάδες Α΄/θμιας και Β΄/θμιας Εκπαίδευσης και προγράμματα άτυπης, εξωσχολικής περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για ομάδες νέων,
• υποστηρίζει τα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης των σχολείων της περιοχής ευθύνης του σε συνεργασία με τους Υπεύθυνους Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης/Σχολικών Δραστηριοτήτων των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης των αντίστοιχων Περιφερειακών Ενοτήτων,
• δημιουργεί εκπαιδευτικό και ενημερωτικό υλικό, έντυπης και ψηφιακής μορφής,
• οργανώνει και πραγματοποιεί επιμορφωτικά σεμινάρια για εκπαιδευτικούς Α΄/θμιας και Β΄/θμιας Εκπαίδευσης και επιμορφωτικές – ενημερωτικές δράσεις για άλλες ομάδες πολιτών, σε συνεργασία με κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς φορείς,
• συνεργάζεται με επιστημονικά ιδρύματα, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, με στόχο την επιστημονική ενημέρωση, την έρευνα και την τεκμηρίωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, αλλά και την ανάπτυξη από κοινού εκπαιδευτικών δράσεων,
• συμβάλλει στην προώθηση της έρευνας στον τομέα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με ανακοινώσεις σε επιστημονικά συνέδρια και δημοσιεύσεις άρθρων σε αντίστοιχα περιοδικά.

Σημείο αναφοράς των εκπαιδευτικών και επιμορφωτικών δράσεων του Κ.Ε.ΠΕ.Α./Κ.Π.Ε. Καστοριάς αποτελούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τοπικού φυσικού, πολιτισμικού και κοινωνικού περιβάλλοντος. Η Λίμνη της Καστοριάς, Προστατευόμενη Περιοχή του Δικτύου Natura 2000 και χαρακτηρισμένη ως Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους, άλλα υδατικά οικοσυστήματα που εντοπίζονται στην ευρύτερη περιοχή, όπως οι πηγές του Αλιάκμονα, τα διαφορετικά δάση του Βέρνου και του Γράμμου (δάση μαύρης πεύκης, αμιγή δάση οξιάς, δάση βελανιδιάς, παρόχθια δάση κ.ά.), αλλά και το δομημένο περιβάλλον, η πόλη της Καστοριάς, με τον αξιόλογο μνημειακό πλούτο, αξιοποιούνται ως αντικείμενα μελέτης και ως χώροι εκπαίδευσης για την ανάδειξη των όρων που διασφαλίζουν τη βιωσιμότητά τους και την καλλιέργεια ανάλογων αξιών, στάσεων και συμπεριφορών σε θέματα διαχείρισης της φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς.
Κεντρικοί θεματικοί άξονες των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Κ.Ε.ΠΕ.Α./Κ.Π.Ε. Καστοριάς είναι η τοπική βιοποικιλότητα και η άγρια ζωή, τα λιμναία και δασικά οικοσυστήματα, η βιώσιμη διαχείριση των ενεργειακών πόρων, η κλιματική κρίση, η αλληλεπίδραση φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και η ανάδειξη της αξίας της πολιτισμικής κληρονομιάς, οι σχολικές αυλές ως χώροι προώθησης αειφορικών πρακτικών, η αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών στην εκπαίδευση για το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Το Κ.Ε.ΠΕ.Α./Κ.Π.Ε. Καστοριάς συντονίζει σε εθνικό επίπεδο δύο Σχολικά Θεματικά Δίκτυα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης:

• «Λίμνες: Πηγές Έμπνευσης για Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης» (έτος ίδρυσης: 1999),
• «Βιοποικιλότητα: Το Εργαστήρι της Ζωής» (έτος ίδρυσης: 2003)

και συμμετέχει με ρόλο κομβικού συντονιστή σε Σχολικά Δίκτυα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που συντονίζουν άλλα Κ.Ε.ΠΕ.Α./Κ.Π.Ε. της χώρας.